Hoe start (of stop) ik een zelfstandige activiteit in hoofd- of bijberoep?

Als je droomt van een eigen zaak, zijn er enkele belangrijke stappen die je moet nemen voordat je van start gaat. 

Mag ik zelfstandig worden?

Vroeger had je een speciaal diploma nodig, het attest bedrijfsbeheer en beroepsbekwaamheid, om een eigen zaak te starten. Maar tegenwoordig zijn deze niet meer verplicht in Vlaanderen. Toch is het verstandig om wat basiskennis te hebben voordat je begint. Gelukkig zijn er veel initiatieven die begeleiding bieden aan startende ondernemers. 

Voordat je echt van start gaat, is het belangrijk om de haalbaarheid van je droom te onderzoeken. Maak daarom een degelijk ondernemingsplan dat aangeeft waar je met je bedrijf naartoe wilt. Een gedetailleerd financieel plan en een goed uitgewerkt marketingplan zijn hierbij heel belangrijk.

Kies de juiste ondernemingsvorm

De volgende stap is het kiezen van de juiste ondernemingsvorm. Dit is een heel belangrijke beslissing en het is verstandig om de voor- en nadelen van elke optie te begrijpen voordat je een keuze maakt.

• Veel mensen kiezen ervoor om een eenmanszaak te starten. Dit is de populairste optie onder Belgische zelfstandigen. Het opzetten van een eenmanszaak is eenvoudig en goedkoper dan andere opties. Je hebt geen minimumkapitaal nodig en een financieel plan is niet verplicht, maar wel slim om te hebben. Maar, onthoud dat met een eenmanszaak je persoonlijke bezittingen kunnen worden gebruikt om eventuele schulden af te lossen. Ook worden alle inkomsten belast in de personenbelasting, wat fiscaal gezien duurder kan zijn.
• Een andere mogelijkheid is het oprichten van een vennootschap. Dit brengt meer administratie met zich mee, zoals het opstellen van een financieel plan en mogelijk een bezoek aan de notaris, wat de oprichting duurder maakt. De boekhoudkundige verplichtingen zijn ook zwaarder. Er zijn verschillende vennootschapsvormen waaruit je kunt kiezen, zoals de Besloten Vennootschap (BV), de Naamloze Vennootschap (NV), de Coöperatieve Vennootschap (CV) en de maatschap. Bij de BV, NV en CV is je privévermogen afgeschermd dankzij de beperkte aansprakelijkheid.

Vraag je ondernemingsnummer aan

Voordat je kunt beginnen met je bedrijf, moet je een ondernemingsnummer aanvragen bij een ondernemingsloket. Dit nummer is je unieke nummer als zelfstandige en is vereist voor verschillende administratieve zaken, zoals het openen van een zakelijke bankrekening, het afsluiten van verzekeringen en het factureren van je klanten. Of je nu een eenmanszaak begint of een vennootschap opricht, het aanvragen van een ondernemingsnummer is verplicht.

Als je een vennootschap opricht, moet je ook een oprichtingsakte laten opstellen en neerleggen bij de Ondernemingsrechtbank. Dit is een juridisch document waarin de statuten van je vennootschap worden vastgelegd.

Nadat je bent ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en je ondernemingsnummer hebt ontvangen, moet je ook je btw-nummer activeren. Dit kun je zelf doen via de website van de FOD Financiën of je kunt deze taak uitbesteden aan je ondernemingsloket of je accountant.

Betaal je sociale bijdragen

Als zelfstandige ben je zelf verantwoordelijk voor je sociale zekerheid. Dit betekent dat je zelf je sociale bijdragen moet betalen om recht te hebben op sociale voordelen, zoals een uitkering bij ziekte, een pensioen en andere sociale uitkeringen. Het bedrag van je sociale bijdragen hangt af van verschillende factoren, zoals je inkomen en je statuut (zelfstandige in hoofdberoep, bijberoep, meewerkende echtgenoot, enz.).

Als je een eigen bedrijf hebt, moet je elk kwartaal je sociale bijdragen betalen. In het begin betaal je een schatting van je bijdragen op basis van wat je denkt te verdienen. Maar, twee of drie jaar later kijkt de belastingdienst naar je werkelijke inkomsten en past je bijdragen daarop aan.

Auteur: DYZO aanspreekpunt voor ondernemers in moeilijkheden

Ben je zelfstandige in Brussel? Of ben je dit van plan in de nabije toekomst?

Hier vind je een startersgids en een overzicht van alle formaliteiten wanneer je een zelfstandige activiteit wil opstarten. 

Meer weten over het starten als zelfstandige en sociale bijdragen?